Jak uważność może pomóc dzieciom przetrwać święta?

Jak uważność w święta może pomóc dzieciom przetrwać?

Okres świąteczny jest czasem pełnym magii i radości, ale dla wielu dzieci, zwłaszcza tych wysoko wrażliwych, może być także źródłem stresu i przytłoczenia. Zmiana otoczenia, napięte grafiki, spotkania z liczną rodziną i nadmiar bodźców potrafią sprawić, że święta zamiast cieszyć, wywołują napięcie. W takich chwilach praktykowanie uważności może stać się cennym narzędziem, pomagającym dzieciom radzić sobie z trudnymi emocjami i odnaleźć spokój w chaosie.

Wysoka wrażliwość a świąteczny zgiełk

Dzieci wysoko wrażliwe to te, które intensywniej odczuwają bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Ich układ nerwowy reaguje silniej na hałas, zmiany w harmonogramie, nowe zapachy czy większą liczbę osób wokół. Choć cecha ta jest wspaniałym darem, w okresie świątecznym może przynieść dodatkowe wyzwania:

  • Nadmiar bodźców: Świąteczne światła, głośne rozmowy czy muzyka mogą szybko przytłoczyć dziecko wysoko wrażliwe.
  • Zmiana otoczenia: Wyjazdy do rodziny, nocowanie w nowych miejscach czy brak codziennej rutyny to czynniki, które mogą powodować stres.
  • Społeczne wymagania: Oczekiwania, by zachowywać się „grzecznie”, przyjmować prezenty z uśmiechem i angażować się w rodzinne rozmowy, mogą być wyczerpujące.

Przygotowanie dziecka do tych wyzwań poprzez uważność to klucz do uczynienia świąt bardziej komfortowymi.

Czym jest uważność?

Uważność to praktyka skupiania się na chwili obecnej w sposób pełen akceptacji i ciekawości. Dla dzieci oznacza to naukę zauważania swoich emocji, oddechu i sygnałów płynących z ciała bez oceniania ich jako „dobre” czy „złe”. Jest to szczególnie pomocne w momentach stresu, gdy emocje mogą wydawać się przytłaczające.

Jak wprowadzić uważność w święta?

  1. Rozmowa i przygotowanieZanim nadejdą święta, warto porozmawiać z dzieckiem o tym, czego może się spodziewać. Wyjaśnij, jak mogą wyglądać plany, kto będzie obecny i co może się wydarzyć. Dla dzieci wysoko wrażliwych przewidywalność jest kluczowa.Przykład: „Podczas kolacji wigilijnej będzie z nami babcia, dziadek i ciocia Kasia. Może być trochę głośno, ale możemy zawsze znaleźć chwilę tylko dla siebie, jeśli poczujesz się zmęczony.”
  2. Techniki oddechoweNaucz dziecko prostych ćwiczeń oddechowych, które można wykonać w każdej chwili, gdy poczuje się zestresowane:
    • Oddech kwiatka. Poproś dziecko, aby wyobraziło sobie, że wącha kwiat (wdech przez nos), a potem rozdmuchuje pyłek (też nosem)
    • Oddech rakiety:  Poproś dziecko by ułożyło ręce na wysokości brzucha, jedną na drugiej. Górna ręka będzie rakietą, która będzie startowała z wdechem, a opadała z wydechem. Wdech nosem – rakieta startuje – liczycie do dwóch, wydech nosem – rakieta ląduje – liczycie do czterech. Wydłużanie wydechu pozwala uspokoić układ nerwowy. Może i Ty spróbujesz oddychać w ten sposób z dzieckiem?
  3. Tworzenie bezpiecznych przestrzeniJeśli spędzacie święta poza domem, znajdź cichy kącik, gdzie dziecko może się wyciszyć, jeśli zajdzie taka potrzeba. Może to być mały pokój, kącik w salonie lub nawet samochód. Zapewnij dziecko, że korzystanie z tej przestrzeni jest całkowicie w porządku.
  4. Uważne jedzenieŚwiąteczne posiłki to doskonała okazja do praktykowania uważności. Zachęć dziecko, by zwracało uwagę na smaki, zapachy i tekstury jedzenia. Możesz zapytać: „Jak myślisz, jakie przyprawy są w tym pierniku?” lub „Jakie uczucie masz, gdy gryziesz jabłko?” albo ,,Może będziemy teraz bardzo powoli jeść tego sernika i zauważymy jak się powoli rozpuszcza w buzi?”
  5. Zabawy uważnościoweZabawy mogą pomóc dziecku w oswojeniu się z uważnością w lekki i przyjemny sposób. Spróbujcie:
    • Skanowanie ciała: Poproś dziecko, aby położyło się wygodnie i spróbowało zauważyć, jakie odczucia ma w różnych częściach ciała.
    • Uważne obserwowanie: Wybierzcie jeden świąteczny przedmiot (np. bombkę na choince) i opiszcie, jak wygląda, jakie ma kolory, fakturę.
  6. Akceptacja emocjiUcz dziecko, że wszystkie emocje są w porządku. Jeśli poczuje smutek, złość lub zmęczenie, zamiast mówić: „Nie płacz, wszystko jest dobrze”, spróbuj: „Widzę, że jest ci trudno. Chcesz chwilę odpocząć?”

Korzyści z uważności w święta

Praktykowanie uważności może przynieść wiele korzyści zarówno dzieciom, jak i całej rodzinie:

  • Redukcja stresu: Uważność pomaga dziecku zidentyfikować i zrozumieć swoje emocje, zanim te osiągną poziom przytłoczenia.
  • Lepsze relacje rodzinne: Dzieci, które potrafią lepiej radzić sobie z trudnymi sytuacjami, są spokojniejsze i bardziej otwarte na interakcje.
  • Większa świadomość siebie: Dzięki uważności dzieci uczą się, co sprawia, że czują się dobrze, a co wywołuje dyskomfort, co pozwala im lepiej zadbać o swoje potrzeby.

Zadbaj o swoją uważność w święta

Pamiętaj, że dzieci doregulowują się do układów nerwowych dorosłych. Dlatego, ważne żebyś Ty zadbał o siebie. Im więcej będziesz mieć w sobie spokoju i uważności, tym więcej dziecko będzie mogło z tego skorzystać. . Wprowadzenie uważności do codzienności to prosty sposób na wsparcie dziecka w radzeniu sobie ze stresem i budowanie jego wewnętrznego spokoju. Techniki takie jak świadome oddychanie, tworzenie bezpiecznych przestrzeni czy uważne jedzenie pozwalają dzieciom poczuć się pewniej w obliczu świątecznego zgiełku. Dzięki temu święta mogą stać się bardziej radosne i spokojne dla całej rodziny.